της Όλγας Σελλά

για το βιβλίο: Albert Mousson, Κέρκυρα και Κεφαλλονιά

Αν ακούγαμε σήμερα ότι η Κέρκυρα διαθέτει μόνο ένα «αληθινό ξενοδοχείο», θα φάνταζε ως το μεγαλύτερο παράδοξο! Όμως ο Ελβετός φυσικός και βοτανολόγος Αλμπέρτ Μουσόν, όταν επισκέφτηκε το νησί του Ιονίου το 1858, βρήκε μόνο το Hotel Quarter, «αγγλικής ιδιοκτησίας και για Άγγλους επισκέπτες». Γι’ αυτό κι εκείνος προτίμησε να διαπιστώσει αμεσότερα την κερκυραϊκή φιλοξενία, νοικιάζοντας το επιπλωμένο δωμάτιο της σινιόρας Agnesia. Για λόγους αναψυχής ξεκίνησε αυτό το —τριών εβδομάδων— ταξίδι και για να μελετήσει τα έλατα του όρους Αίνος στην Κεφαλλονιά. Ελάχιστα όμως ασχολήθηκε με τα ενδιαφέροντα της επιστήμης του και αντ’ αυτού, με ευαισθησία, και παρατηρητικότητα, παρουσιάζει τους ανθρώπους, την κοινωνική κατάσταση και συμπεριφορά, τις ενδυμασίες, αλλά και τη Σπιανάδα, τους εμπόρους, την αριστοκρατία, τον κλήρο· και όλα αυτά τις παραμονές της Ένωσης. Η περιγραφή του φυσικού αλλά και του αστικού τοπίου της πόλης της Κέρκυρας —γλαφυρή και με λογοτεχνικά χαρίσματα— θα μπορούσε να περιγράφει και κάτι από το «σήμερα» της πόλης, μια που το άρωμα της εποχής είναι διάχυτο στην ατμόσφαιρα. Στη λιγότερο κοσμοπολίτικη Κεφαλλονιά, θα συναντήσει κατοίκους προοδευτικούς και καλλιεργημένους. Το Αργοστόλι έχει πολλά καπηλειά αλλά και πολιτικές λέσχες, και απ’ τον Αίνο η θέα είναι μαγευτική!

Αρχικά, ο Αλ. Μουσόν μετέφερε τις εμπειρίες από αυτό του το ταξίδι σε μία διάλεξη, η επιτυχία της όμως τον έκανε να σκεφτεί την έκδοσή της. Το 1859 εκδόθηκε στη Ζυρίχη από τον οίκο Fr. Schulthess. Στην Ελλάδα, έγινε το 1982 μια λιθογραφική ανατύπωση της πρώτης έκδοσης από το βιβλιοπωλείο Δ. Καραβία. Η σειρά "Νεοελληνική Ιστορική Βιβλιοθήκη" των εκδόσεων Ιστορητής επικεντρώνεται σε βιβλία περιηγητών, κυρίως του 19ου αι. Το Κέρκυρα και Κεφαλλονιά είναι το 11ο της σειράς. Περιέχει πενήντα δύο θαυμάσιες φωτογραφίες, από την προσωπική συλλογή του Θεοδόση Πυλαρινού, ενός εκ των εκδοτών, που έχει φροντίσει ακόμα για την εισαγωγή και τα πολύ κατατοπιστικά σχόλια.

Στα παραρτήματα ο περιηγητής-συγγραφέας μας ενημερώνει για τους τοπογραφικούς χάρτες, για τα συγγράμματα και για το εμβαδόν όλων των νησίδων του Ιονίου. Παραθέτει αναλυτικά στατιστικά στοιχεία, αναφέρεται στο Σύνταγμα των Επτανήσων και δίνει έναν κατάλογο 44 μαλακίων, που συνέταξε ο συγγραφέας, υπακούοντας στα κελεύσματα της επιστημονικής του ιδιότητας.

Ό,τι συναντά γύρω του είναι σημαντικό και αποτελεί αναπόσπαστη ψηφίδα της όλης εικόνας· κάθε στιγμή είναι κομμάτι του ταξιδιού, άρα πρέπει να τη διηγηθεί: από τους ανταγωνισμούς των ναυτιλιακών εταιρειών μέχρι τον ανεμοστρόβιλο στο τέλος του ταξιδιού. Και καταφέρνει πάντα να είναι ενδιαφέρων.

Η Καθημερινή, 18 Φεβρουαρίου 1996