Του Ηλία Κανέλλη

για το βιβλίο: Daniel Kahneman, Σκέψη, αργή και γρήγορη

Ο Ντάνιελ Κάνεμαν, ο θάνατος του οποίου ανακοινώθηκε προχθές, ήταν ψυχολόγος που, το 2002, τιμήθηκε με το Νόμπελ Οικονομίας. Τι ακριβώς έφερε ο σπουδαίος αυτός άνθρωπος στην οικονομική σκέψη, γιατί η σκέψη του κρίθηκε (και ήταν) τόσο σημαντική; Η Επιτροπή των Νόμπελ επιδοκίμασε τη σκέψη του Κάνεμαν «για την ενσωμάτωση εννοιών από την ψυχολογική έρευνα στην οικονομική επιστήμη, ειδικά όσον αφορά την ανθρώπινη κρίση και τη λήψη αποφάσεων υπό αβεβαιότητα». Η διανοητική περιπέτεια και η έρευνα που την επισφράγισε καταγράφεται στο ογκώδες και όχι εύκολο, πλην όμως γοητευτικό βιβλίο για όσους αντέχουν «Σκέψη, αργή και γρήγορη» (Κάτοπτρο, 2013). Ο Κάνεμαν μελετά τους τρόπους με τους οποίους διαμορφώνονται οι πεποιθήσεις των ανθρώπων σε πιθανοκρατικές καταστάσεις (όπως τις ονομάζει), χρησιμοποιώντας απλούς κανόνες που τους φέρνει η εμπειρία. Δίνει έμφαση στους τρόπους με τους οποίους λαμβάνονται οι αποφάσεις σε συνθήκες αβεβαιότητας και διατυπώνει μια θεωρία (όπως την ονομάζει) «των προοπτικών». Και θέτει τα θεμέλια μιας θεωρίας που δεν αντιλαμβάνεται αποκλειστικά την οικονομία ως απολύτως ορθολογική διαδικασία αλλά διερευνά ευρύτερα την ανθρώπινη συμπεριφορά. Η θεωρία αυτή ονομάζεται συμπεριφορική οικονομική και χαιρετίστηκε ως σημαντική διανοητική καινοτομία. Οι οικονομολόγοι τον υπολογίζουν πολύ και τον ευγνωμονούν.

ΤΑ ΝΕΑ, 29 Μαρτίου 2024