Του Σπύρου Μανουσέλη
για το βιβλίο: Joseph LeDoux, Η βαθιά ιστορία μας
Στις σελίδες αυτού του καταπληκτικού επιστημονικού βιβλίου, οι αναγνώστες και οι αναγνώστριες θα βρουν μια εντυπωσιακή ανασυγκρότηση της εξέλιξης τόσο των βασικών εγκεφαλικών δομών όσο και των νοητικών λειτουργιών που επέτρεψαν στους έμβιους οργανισμούς να γίνουν ολοένα και πιο πολύπλοκες μηχανές γνώσης, από την εμφάνιση των πρώτων μονοκύτταρων οργανισμών μέχρι σήμερα
Πρόκειται για τη γήινη περιπέτεια της Ζωής συνολικά, που, σύμφωνα με τον υπότιτλο του βιβλίου είναι: «Μια περιπέτεια 4 δισεκατομμυρίων ετών. Από την εμφάνιση της ζωής έως την ανάδυση της συνείδησης». Οπως αποκαλύπτει ο συγγραφέας –καταφεύγοντας σε πλήθος καλά τεκμηριωμένων επιχειρημάτων από την εξελικτική βιολογία και τη νευροεπιστήμη μέχρι τη βιοανθρωπολογία– η ιστορία που παρουσιάζει στο βιβλίο του είναι η πιο εύλογη, μέχρι σήμερα, εξήγηση της εξελικτικής πορείας των ιδιαίτερων γνωστικών-νοητικών μηχανισμών που χαρακτηρίζουν κάθε μορφή ζωής, από τους μονοκύτταρους οργανισμούς έως τη σημερινή εγκεφαλική πολυπλοκότητα των ζώων και του ανθρώπου.
Αυτή η ευανάγνωστη και άριστα μεταφρασμένη πραγματεία καταφέρνει να φωτίσει με νέο τρόπο μια σειρά από, μέχρι χθες, βασανιστικά και δυσαπάντητα ερωτήματα όπως: Πώς εξελίχθηκαν τα νευρικά συστήματα από τους μονοκύτταρους οργανισμούς στα ζώα; Πώς και γιατί αναπτύχθηκε ο εγκέφαλος ως όργανο επιβίωσης; Τι σημαίνει να είναι κανείς άνθρωπος; Ποια θέση κατέχουμε στη Φύση; Πώς η ανάδυση αυτού που αυτάρεσκα περιγράφουμε ως «συνείδησή μας» κατέστησε εφικτά τόσο τα σπουδαιότερα όσο και τα επαχθέστερα επιτεύγματα του είδους μας;
Για να απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα, ο διαπρεπής νευροεπιστήμονας Τζόζεφ ΛεΝτού ανατρέχει στις απαρχές της φυσικής ιστορίας της ζωής πάνω στη Γη, αναζητώντας στο παρελθόν την εξελικτική εξήγηση για τις απρόσμενες ομοιότητες (αλλά και τις διαφορές) που υπάρχουν ανάμεσα σε εμάς και τους πιο μακρινούς προγόνους μας. Ανασυγκροτώντας, λοιπόν, σε κάθε κεφάλαιο την πορεία των εγκεφαλικών εξελίξεων, και ακολουθώντας προς τα πίσω στον χρόνο την αλληλουχία των δομικών και λειτουργικών καινοτομιών που εμφανίσθηκαν στα διάφορα είδη ζώων, το βιβλίο αυτό καταφέρνει να μας αποκαλύψει ότι ακόμη και οι πρώτοι μονοκύτταροι οργανισμοί καλούνταν να επιλύουν παρόμοια προβλήματα επιβίωσης με αυτά που πολυκύτταροι οργανισμοί, όπως εμείς, επιλύουμε καθημερινά.
Εξίσου εντυπωσιακό με το βιβλίο είναι και το βιογραφικό του συγγραφέα. Ο Joseph LeDoux κατέχει την κορυφαία έδρα Henry and Lucy Moses για τη διδασκαλία της Επιστήμης και είναι καθηγητής Νευροεπιστήμης, Ψυχολογίας, Ψυχιατρικής και Παιδικής και Εφηβικής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Διευθυντής του Ινστιτούτου Συναισθηματικού Εγκεφάλου στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και του Ινστιτούτου Ψυχιατρικών Ερευνών Nathan Kline και μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Επιστημών. Επιπλέον, είναι τραγουδιστής και τραγουδοποιός στο ροκ συγκρότημα «The Amygdaloids» και στο ακουστικό ντουέτο «So We Are».
Εφημερίδα των Συντακτών, 14 Δεκεμβρίου 2024
